بهترین کابل برای تأسیسات برق در ساختمان های مدرن

هر چه علم و تکنولوژی پیشرفت می کند، صنعت ساختمانی سازی نیز دچار تحولاتی شگرف می شود و ساز و کار ساختمان ها از حالت های قدیمی قبلی خارج شده و به سمت مدرن تر شدن پیش می رود. حال این مدرن شدن چه مزیتی دارد؟ قطعاً یکی از مزیت های بزرگ این تغییرات افزایش ایمنی ساختمان ها می باشد. برای مثال سیستم های برقی که در ساختمان ها استفاده می شود، نسبت به قبل پیشرفت بسیاری داشته اند و در ازای کابل های قدیمی از کابل های مجهز و جدید برای ساختمان های مدرن استفاده می شود که دارای ویژگی های خاص هستند. کابل های جدید در برابر حرارت، فشار یا خوردگی بسیار مقاوم اند و تهیه آن ها بسیار کم هزینه تر از کابل های قدیمی است. در این مقاله می خواهم به شما بگویم که بهترین کابل های برق در ساختمان های مدرن که این اواخر استفاده می شوند، کدام کابل ها هستند. 

انواع کابل های برق برای ساختمان ها

در سیستم های برق رسانی ساختمان ها کابل های متنوعی به کار می روند که هر کدام برای شرایط خاص طراحی شده اند. نوع کابل بسته به محل نصب، جریان مورد نیاز، شرایط محیطی و نوع مصرف انتخاب می شود. در ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی، شناخت صحیح این کابل ها برای طراحی اصولی شبکه برق حیاتی است. اگر به عنوان یک تکنسین برق مشغول به کار هستید باید بدانید که هر یک از انواع این کابل ها برای چه شرایطی مناسب هستند و این تنها با شناخت انواع کابل برق مورد استفاده در ساختمان ها انجام شدنی است؛

کابل مفتولی

انواع کابلی که به شما معرفی می کنم و از قضا بسیار هم کاربردا دارد، کابل های مفتولی یا همان زمینی هستند. این کابل ها دارای هادی مسی خشک و رشته ای ساخته می شوند و ساختاری بسیار منسجم و محکم دارند. این نوع کابل بیشتر در پروژه های صنعتی و ساختمان های تجاری استفاده می شود که نیاز به نصب ثابت دارند. سطح مقطع این کابل ها معمولا بزرگ تر است و برای انتقال جریان های بالا مناسب می باشند. نصب آن ها آسان بوده و به خاطر داشتن عایق ضخیم، در برابر آسیب های مکانیکی و حرارت مقاوم هستند. زمانی که به خواهند در داخل دیوارها یا لوله های پی وی سی کابل برق قرار دارند، اغلب خرید کابل مفتولی انجام می شود، چون بهترین انتخاب برای این موارد هستند.

کابل افشان

کابل افشان از مجموعه ای از رشته های نازک مسی ساخته شده که به آن خاصیت انعطاف پذیری بالایی می دهد. این کابل ها بیشتر در فضاهایی استفاده می شوند که خم شدن کابل یا حرکت مداوم وجود دارد، مانند وسایل برقی، روشنایی داخلی، یا سیستم های دکوراسیون. یکی از مزیت های بزرگ کابل افشان، نصب آسان در مسیرهای پرپیچ و خم است. همچنین در پروژه هایی که نیاز به نصب موقت یا تغییرپذیر دارند، گزینه ای بسیار مناسب محسوب می شود. اگر به دنبال نحوه انتخاب کابل افشان مناسب برای پروژه های معماری داخلی هستید، باید به سطح مقطع، جنس عایق، و استانداردهای ایمنی توجه ویژه ای داشته باشید.

کابل سه و نیم رشته

کابل های سه و نیم رشته برای سیستم هایی طراحی شده اند که نیاز به سه فاز به همراه یک نول دارند. رشته نول در این کابل معمولا با سطح مقطع کوچک تر طراحی می شود، چرا که جریان عبوری از آن کمتر از فازهاست. این کابل ها کاربرد زیادی در سیستم های صنعتی، تابلوهای برق و تجهیزات سه فاز دارند. انتخاب این کابل موجب کاهش مصرف مس و در نتیجه کاهش هزینه کلی پروژه می شود. عایق استفاده شده در این نوع کابل معمولا از جنس PVC یا XLPE است که در برابر حرارت و خوردگی مقاومت مناسبی دارد. نصب این کابل در لوله های زیرزمینی یا کانال های کابل کشی رایج است.

کابل شیلددار

کابل شیلددار دارای یک لایه محافظ فلزی (شیلد) است که وظیفه جلوگیری از نفوذ نویز الکترومغناطیسی به سیگنال داخل کابل را بر عهده دارد. این نوع کابل در سیستم های حساس مانند تجهیزات صوتی، تصویری، و کنترل صنعتی استفاده می شود. شیلد می تواند به شکل بافت فلزی یا فویل آلومینیومی باشد که اطراف سیم های داخلی را پوشانده است. استفاده از این کابل در محیط های دارای نویز بالا باعث افزایش کیفیت عملکرد و جلوگیری از بروز خطا در انتقال داده ها یا سیگنال ها می شود. کابل های شیلددار همچنین در ساختمان های هوشمند و مراکز داده بسیار پرکاربرد هستند.

کابل قدرت 

کابل قدرت  که به آن کابل قدرت نیز گفته می شود، برای انتقال جریان برق در ولتاژهای بالا مورد استفاده قرار می گیرد. این کابل دارای هادی مسی و عایق ضخیم از جنس PVC است و مقاومت بالایی در برابر فشار مکانیکی و عوامل محیطی دارد. کابل های NYY معمولا در زیر زمین، داخل کانال یا روی دیوارها نصب می شوند. این کابل ها برای تغذیه اصلی برق در ساختمان های اداری و صنعتی مناسب هستند. به دلیل مقاومت بالا در برابر ضربه، خوردگی و رطوبت، انتخاب بسیار خوبی برای مناطق پرخطر یا محیط های مرطوب می باشند. تنوع در سطح مقطع نیز از دیگر مزایای این کابل است.

کابل ضد حریق

کابل های ضد حریق یا LSZH (Low Smoke Zero Halogen) از عایق های خاصی ساخته می شوند که در زمان آتش سوزی دود کم و گازهای سمی تولید نمی کنند. این کابل ها در مکان هایی مانند بیمارستان ها، ایستگاه های مترو، سینماها و مراکز تجاری پرجمعیت استفاده می شوند. وجود این کابل در سیستم برق رسانی می تواند از گسترش حریق جلوگیری کرده و جان افراد را در هنگام حادثه حفظ کند. همچنین در پروژه های هوشمندسازی و ساختمان های سبز که ایمنی اولویت بالایی دارد، کابل LSZH گزینه ای استاندارد و الزامی است. در نصب این کابل ها رعایت استانداردهای ملی و بین المللی بسیار مهم است.

معیارهای انتخاب کابل برق مناسب برای ساختمان های مدرن

• توان و جریان مصرفی تجهیزات: یکی از مهم ترین معیارها برای انتخاب کابل برق، میزان توان مصرفی تجهیزات الکتریکی در ساختمان است. هر کابل باید توان عبور مقدار مشخصی از جریان را داشته باشد. انتخاب کابلی با سطح مقطع پایین تر از نیاز، باعث گرم شدن کابل و افزایش خطر آتش سوزی می شود.
• محیط نصب کابل: محل نصب کابل تاثیر زیادی بر نوع آن دارد. برای نصب در فضای باز، زیر زمین یا در محیط های مرطوب باید کابل هایی با عایق مقاوم در برابر رطوبت، اشعه UV و عوامل خورنده انتخاب شوند.
• نوع کاربری ساختمان: کاربری ساختمان (مسکونی، تجاری، صنعتی یا عمومی) تعیین می کند که چه نوع کابلی نیاز است. به عنوان مثال، در ساختمان های عمومی باید از کابل های ضد حریق با دود کم استفاده شود تا در زمان حادثه، ایمنی افراد حفظ گردد.
• مطابقت با استانداردهای ایمنی: کابل انتخابی باید دارای گواهینامه ها و تاییدیه های معتبر داخلی یا بین المللی باشد. رعایت استانداردها تضمین می کند که کابل تحت شرایط مختلف عملکرد مطمئنی دارد.
• طول مسیر کابل کشی: هرچه طول مسیر کابل بیشتر باشد، افت ولتاژ نیز افزایش می یابد. در چنین مواردی باید کابل هایی با سطح مقطع بالاتر انتخاب شوند تا ولتاژ به درستی به مصرف کننده برسد.
• قابلیت نصب و انعطاف پذیری: در پروژه هایی با مسیرهای پیچیده یا فضاهای محدود، استفاده از کابل های انعطاف پذیر مانند کابل افشان موجب نصب راحت تر و سریع تر می شود.
• مقاومت مکانیکی و دوام طولانی مدت: در برخی شرایط، کابل ممکن است تحت فشار فیزیکی، ضربه یا سایش قرار گیرد. بنابراین باید کابلی انتخاب شود که عایق مقاوم و ساختار مستحکمی داشته باشد تا در برابر این آسیب ها مقاوم بماند.

نکات ایمنی در اجرای کابل کشی برق

اجرای اصولی و ایمن کابل کشی برق، یکی از حساس ترین مراحل در تاسیسات الکتریکی ساختمان هاست. رعایت نکات زیر می تواند از بروز خطراتی مانند اتصال کوتاه، آتش سوزی، برق گرفتگی و کاهش عمر تجهیزات جلوگیری کند. بنابراین باید تمام نکات ایمنی را لحاظ کنید تا خطرات ناشی از عدم در نظر گرفتن آن ها ایجاد نشود. مانند موارد زیر؛

1. استفاده از کابل های دارای استاندارد: تمامی کابل ها باید دارای تاییدیه های استاندارد ملی یا بین المللی باشند. استفاده از کابل های بدون تاییدیه می تواند باعث بروز خطا، سوختگی کابل و کاهش ایمنی سیستم شود.
2. انتخاب صحیح سطح مقطع کابل: اگر سطح مقطع کابل متناسب با جریان مصرفی انتخاب نشود، کابل دچار افت ولتاژ و گرمای بیش از حد می شود. این موضوع می تواند منجر به آتش سوزی یا از کار افتادن تجهیزات شود.
3. رعایت فواصل ایمن بین کابل ها و دیگر سیستم ها: کابل های برق باید با فاصله مناسب از لوله های گاز، آب یا سیستم های گرمایشی نصب شوند. این کار مانع انتقال حرارت یا نفوذ رطوبت به کابل و افزایش ایمنی خواهد شد.
4. استفاده از لوله و کانال مناسب برای کابل ها: کابل ها نباید مستقیما در بتن یا خاک قرار بگیرند مگر اینکه از نوع مخصوص دفن باشند. استفاده از لوله های PVC یا فلزی برای عبور کابل، از آسیب فیزیکی و خوردگی جلوگیری می کند.
5. برچسب گذاری و شماره گذاری کابل ها: برای سهولت در عیب یابی و تعمیرات بعدی، تمام کابل ها باید به صورت دقیق شماره گذاری و برچسب گذاری شوند. این کار در تابلو برق و مسیرهای کابل کشی الزامی است.
6. جلوگیری از کشیدگی و تا شدن بیش از حد کابل: کابل ها باید با شعاع خم استاندارد و بدون کشش نصب شوند. خم شدن یا کشیدگی بیش از حد می تواند به عایق کابل آسیب وارد کند و در طول زمان منجر به اتصالی شود.
7. محافظت از محل اتصال کابل ها: محل اتصال یا ترمینال های کابل باید در جعبه های اتصال مخصوص قرار گیرند و با نوار عایق یا تجهیزات ایزوله پوشانده شوند. این کار از ایجاد قوس الکتریکی و برق گرفتگی جلوگیری می کند.
8. بازرسی و تست نهایی قبل از بهره برداری: قبل از برق دار شدن مدار، تمامی کابل ها باید با دستگاه های تست مخصوص از نظر سلامت، نشت جریان، و اتصال به زمین بررسی شوند. این مرحله حیاتی برای جلوگیری از خطرات ناگهانی است.

تکنولوژی های جدید در تولید کابل های ساختمانی

در سال های اخیر صنعت تولید کابل های ساختمانی دستخوش تغییرات بزرگی شده است. افزایش نیاز به ایمنی بیشتر، کاهش مصرف انرژی و نکات محیط زیستی باعث شده تا تولیدکنندگان به سمت استفاده از فناوری های نوین بروند. این پیشرفت ها باعث شده کابل های امروزی عملکرد دقیق تر، طول عمر بیشتر و سازگاری بالاتری با شرایط سخت محیطی داشته باشند. به ویژه در پروژه های حساس مثل بیمارستان ها، مراکز داده یا ساختمان های عمومی، استفاده از کابل هایی با قابلیت های ویژه به یک الزام تبدیل شده است. کابل های جدید نه تنها ایمن ترند، بلکه هوشمندتر عمل می کنند و نقش مهمی در کاهش خطرات برقی دارند. در ادامه برخی از مهم ترین تکنولوژی های مورد استفاده در تولید کابل های مدرن را مرور می کنیم؛

• کابل های ضد حریق با دود کم (LSZH)
• کابل های مقاوم در برابر اشعه ماورای بنفش (UV Resistant)
• کابل های دارای عایق هوشمند با واکنش به دما
• کابل های سازگار با محیط زیست (Eco-Friendly)
• کابل های خودترمیم شونده (Self-Healing Cables)

جمع بندی

سعی کردم در این مقاله نکاتی را به شما بگویم که بتوانید انتخاب بهتری در خرید کابل های برق داشته باشید. امروزه شرایط به گونه ای پیش می رود که صنعت ساختمان و افزایش نیازمند ایمنی بالا است و شما به عنوان یک تکنسین برق باید بتوانید انتخاباتی داشته باشید که بیشترین و بهترین کارایی را برای پروژه ها داشته باشد. زمانی که از انواع کابل ها و ویژگی های آن ها شناخت کافی را داشته باشید، انتخاب بهتر و درست تری خواهید داشت. البته برای موفقیت یک پروژه تنها خرید کابل های با کیفیت کافی نیست و شما باید تمام نکات ایمنی را لحاظ کنید تا امنیت ساختمان و ساکنین آن حفظ شود.